De autoloze zondag: is het tijd voor een comeback? | Change Inc. (2024)

Wie herinnert zich nog de autoloze zondagen in 1973 en 1974? Veel mensen hebben deze dagen vijftig jaar geleden zelf niet bewust meegemaakt, maar bijna iedereen kent wel de beelden van lege snelwegen waar kon iedereen kon fietsen, rolschaatsen en spelen.

Betere luchtkwaliteit en interactie met elkaar

Met die collectieve herinnering ging Swapfiets aan de slag. Volgens het bike-as-a-service-bedrijf kunnen autovrije zondagen de leefbaarheid in moderne steden vergroten. Het bedrijf roept daarom de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag op om deze dag op maandelijkse basis weer in te voeren. Suzanne Berings van Swapfiets vertelt over het idee: “We besloten de verbeeldingskracht een beetje te helpen door met hulp van AI te schetsen wat er gebeurt als we een maandelijkse autovrije zondag invoeren. Zo’n dag draagt bij aan een betere luchtkwaliteit, leefbaarder stadscentrum met toegang tot duurzame micromobiliteit en ruimte voor interactie met elkaar. Iets waar inwoners van steden uiteindelijk collectief bij zijn gebaat.”

Bedrijvigheid

Vandaag is de laatste dag van de Europese Mobiliteitsweek. Tijdens deze week organiseerden diverse Europese steden, zoals Brussel en Parijs, een autovrije dag op zondag 17 september. Maar voor de structurele autovrije dagen moeten we buiten Europa zijn. Zo is er in Bogotá al sinds 1974 een wekelijkse autoloze zondag. Elke zondag wordt daar zo’n 127 kilometer aan autowegen van ’s ochtends zeven uur tot ’s middags twee uur afgesloten voor motorvoertuigen. Naast ruimte en een schonere lucht heeft dit een flinke bedrijvigheid tot gevolg. Verkopers van allerhande waar stromen op deze feestelijke dag toe om een kraampje op of langs de weg te zetten.

Het Indonesische Jakarta kent een autovrije zondagochtend. Hier worden elke zondag van zes tot elf uur de drukste straat en enkele omliggende straten afgesloten. In Mexico-Stad wordt op zondag van 10 tot 14 uur een aantal grote wegen afsloten voor gemotoriseerd verkeer.

Feest en verbinding

Dat een autovrije dag positieve gevolgen heeft voor de luchtkwaliteit mag duidelijk zijn. Maar het concept heeft meer voordelen. In België, waar naast Brussel ook veel andere gemeenten meedoen met de jaarlijkse autoloze zondag, wordt benadrukt dat deze dag zorgt voor verbinding. Net als in Bogotá ervaren veel Belgen de dag als feestelijk. Volgens de Brugse Sigrid Reynaert is de jaarlijkse autoloze zondag al helemaal ingeburgerd: “Het bestaat hier al jaren en staat garant voor een dag vol festiviteiten voor jong en oud, braderieën, activiteiten in parken en rommelmarkten.”

Fietsersbond

Moeten we in Nederland dan ook meer autoloze zondagen organiseren? De Fietsersbond is niet tegen autovrije dagen, maar ook niet per se een voorstander. Kees Bakker, consumentenvoorlichter bij de bond, legt uit waarom: “Vaak worden er op zo’n dag een paar straatjes afgesloten en dat was het dan weer. Op die manier heeft het weinig zin. Wij zijn meer voor maatregelen die een opmaat kunnen zijn naar een permanente verandering in de situatie. Zo is de Weesperstraat in Amsterdam deze zomer zes weken afgesloten geweest. We hopen dat dit leidt tot een structurele verandering. We zien op veel plekken dat het kan. Kijk bijvoorbeeld naar de gemeente Utrecht waar de Catharijnesingel is teruggegeven aan het water. Uiteindelijk betekenen zulke maatregelen: meer ruimte voor fietsers en voetgangers en minder hinder en gevaar door auto's.”

Meer lezen over de duurzame mobiliteit?

• Volkswagen stapt in fietsenleasebedrijf van Pon
• Hoe krijgen we mensen uit de auto? 'Het alternatief moet minstens net zo goed zijn'
• Koplopers: Duurzaam op de fiets